การเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์

     สามารถทำได้ไม่ยาก เพียงต้องมีวิธีจัดการที่เหมาะสมเท่านั้น มีข้อดีคือ ประหยัดพื้นที่ ทั้งยังทำความสะอาดได้ง่ายกว่าบ่อดิน ทำให้ควบคุมคุณภาพน้ำได้ดีกว่า สามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้ ช่วยให้ปลาเจริญเติบโตได้ดีไม่แพ้กัน
โดยสามารถทำได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้
     1. เตรียมบ่อซีเมนต์ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 ม. สูง 50 ซม. โดยก้นบ่อควรมีท่อระบายน้ำเพื่อใช้ถ่ายน้ำออก ที่สำคัญก่อนนำปลาลงเลี้ยงควรล้างบ่อให้สะอาดไม่ให้มีคราบปูนเหลืออยู่ เพราะอาจทำให้ลูกปลาดุกตายได้
     สำหรับวิธีขจัดคราบปูนซีเมนต์ก็ทำไม่ยาก เพียงนำหยวกกล้วยมาแช่ทิ้งไว้ในบ่อประมาณ 2 สัปดาห์ หลังจากนั้นจึงนำหยวกกล้วยออกและล้างบ่อให้สะอาด แล้วจึงเริ่มปล่อยน้ำเข้าบ่อ โดยระดับน้ำที่เหมาะสมจะอยู่ประมาณ 20 ซม. เพื่อให้ลูกปลาขึ้นมาหายใจได้สะดวก ใน 1 บ่อ ควรใส่ลูกปลาดุกประมาณ 80-100 ตัว
     2. ในระหว่างอนุบาลลูกปลาดุกควรหาผักตบชวามาใส่บ่อบ้าง เพราะลูกปลาดุกจะชอบเข้าไปอาศัยในรากของผักตบชวา อีกทั้งลูกปลาดุกยังได้กินดินหรือแพลงก์ตอนในรากผักตบชวาอีกด้วย
     โดยในช่วงอนุบาลจะให้อาหารสำเร็จรูปแบบเม็ด กินอย่างเต็มที่วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น เมื่อเลี้ยงได้ประมาณ 15-20 วัน ก็นำผักตบชวามาใส่ลงไปในบ่อประมาณ 5 กอ ต่อ 5 วัน พร้อมปรับระดับน้ำให้สูงขึ้น และค่อย ๆ ลดอาหารสำเร็จรูปลง โดยเมื่อปลาหิวจัดมันจะกินผักตบชวา แม้ว่าผักตบชวาจะไม่มีค่าโปรตีนเลยแต่สามารถลดความหิวของปลาได้ ตกเย็นจึงเสริมด้วยอาหารสำเร็จรูปเพื่อเพิ่มโปรตีนให้ปลา แม้ว่าปลาจะได้อาหารที่มีโปรตีนต่ำ แต่เมื่อปลาอยู่ในพื้นที่ที่จำกัดการเคลื่อนไหว การใช้พลังงานจึงน้อยตามไปด้วย
     3. เมื่อลูกปลาดุกอายุ 30-45 วัน จะใช้อาหารสำเร็จรูปเบอร์ 200 โดยให้กินวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ปริมาณ 3 กรัม/บ่อ ต่อมาค่อย ๆ เพิ่มเป็นครั้งละ 5 กรัม/บ่อ
และเมื่อปลาดุกโตพอที่จะกินอาหารเม็ดใหญ่ได้ก็เปลี่ยนมาเป็นอาหารเม็ดสำเร็จรูปเบอร์ 202 ให้เพียงวันละครั้งในมื้อเย็น ครั้งละ 12 กรัม/บ่อ เนื่องจากตอนกลางวันปลาดุกจะกินผักตบชวาเป็นอาหาร
     แต่หากต้องการให้ปลาดุกโตดีก็อาจจะเสริมปลาสด หรือไส้ไก่ สัปดาห์ละครั้ง จะช่วยให้ปลาดุกโตเร็วยิ่งขึ้น ภายในระยะเพียง 3-4 เดือนก็จะได้ปลาดุกขนาด 3-4 ตัว/กก. เลยทีเดียว
     4. ในการเลี้ยงปลาดุกในบ่อปูนซีเมนต์ สิ่งสำคัญคือต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำทุกๆ 5 วัน เพื่อให้น้ำดูสะอาดอยู่เสมอ ไม่เช่นนั้นเมื่อน้ำขุ่น ปลาจะกินอาหารน้อยลง และทำให้โตช้าอีกด้วย
     5. ในระหว่างการเลี้ยงสามารถใช้น้ำหมักชีวภาพเพื่อช่วยในการปรับคุณภาพน้ำได้ โดยใส่ทุกครั้งหลังการเปลี่ยนถ่ายน้ำ หรือตามความเหมาะสม ซึ่งน้ำหมักชีวภาพที่นำมาใช้สามารถทำเองได้โดยใช้ กล้วยน้ำว้า ฟักทอง และมะละกอ อย่างละ 3 กก. สับให้ละเอียด
     จากนั้นนำมาคลุกผสมกับกากน้ำตาล 3 กก. หมักปิดฝาทิ้งไว้ 7 วัน จึงนำน้ำสะอาดประมาณ 9 ลิตร เทใส่ลงไปพร้อมคนส่วนผสมให้เข้ากัน ทิ้งไว้อีกประมาณ 15 วัน หรือ เมื่อมีกลิ่นหอมก็สามารถนำไปใช้งานได้

ที่มา : คุณอนันต์ มิตรช่วยรอด สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง