“ฟักข้าว” ผลไม้จากสวรรค์ บำรุงสายตา ลดความดัน
ต้นฟักข้าว เป็นไม้เถาล้มลุก อายุยืน เลื้อยยืดยาว มีมือจับเกาะสิ่งกีดขวาง ใบและมือแตกตามข้อเถา ใบเป็นรูปสามเหลี่ยม เว้าลึกเป็น 3-5 แฉก เถาเลื้อยเท่าใดใบก็มากเท่านั้น จึงมักนิยมให้ปลูกขึ้นร้านต้นไม้ เพื่อให้ร่มเงา

ดอกฟักข้าว เป็นดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ มีสีเหลืองสวยชัดเจน (บางต้นก็สีขาว) ลักษณะดอกทรงดอกยาว มีใบเลี้ยงคล้ายตำลึง ภายในเป็นกรวย บานแผ่ออกเป็น 5 กลีบ ในโพรงดอกมีสีเหลืองเข้ม มีละอองภายในดอกสีม่วงเข้ม และมีกลุ่มเกสร เหมือนช่อดอกไม้เล็กๆ อยู่ใจกลางดอก เป็นดอกไม้ที่ไม่สมบูรณ์เพศ ต้องผสมเกสรจากต้นใกล้เคียงจึงจะติดผล

ผลฟักข้าวติดผลจากรังไข่ และเป็นผลเดียว เป็นรูปกลมรี รูปไข่อวบ ผิวมีหนามคล้ายขนุนผลเล็ก ยังอ่อนสีเขียว ปอกผิวออกหั่นกินได้ เช่น คล้ายผลน้ำเต้า ซึ่งนำไปแกงเลียง แกงส้ม เมื่อเริ่มแก่สีจะคล้ายเหลือง พอแก่จัดเป็นสีส้ม

เมื่อออกผลอยู่บนต้น เห็นห้อยย้อย พอเวลาแก่ สีที่สดใสอยู่ท่ามกลางสีเขียว สวยน่าดูมาก

ผลฟักข้าวเมื่อสุกเป็นสีส้มจนแสด เนื้อในผลเต็มไปด้วยเมล็ด คล้ายแตงไทย เวลาจะกิน ขูดเนื้อและเมล็ดออกปั่นด้วยน้ำสะอาดแล้วกรอง อาจใส่น้ำเชื่อม หรือน้ำผึ้ง หรือเกลือ มะนาวก็ตามแต่พอใจ

ฟักข้าว มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Momordica Cochinechinensis Spreng อยู่ในวงศ์ CUCURBITACEAE อังกฤษเรียก Baby Jacfruit เวียดนามเรียก Gag ชาวบ้านเรียก ผักเข้า ฟักข้าว ขี้กาเครือ ตอนหลังมีการค้นพบว่า ฟักข้าวมีประโยชน์มาก จนผู้รู้ให้คำจำกัดความว่า Fruit From Heaven หรือผลไม้จากสวรรค์

เคยรู้จักฟักข้าวมาตั้งแต่เด็ก แต่บ้านเราไม่นิยมกิน เพราะเปลือกผลเป็นหนาม รสชาติก็จืด เด็กๆ กลัว เพราะสีสันจัดจ้าน และมีหนามแหลม

ปัจจุบัน นิยมกันว่าเป็นผลไม้มีคุณค่า กินได้ตั้งแต่ยอดอ่อน ผลอ่อน จนถึงแก่ ใบใช้ทำยาเขียว รากใช้ดับพิษ เนื้อสุกจัดทำน้ำผลไม้ชั้นดี

นํ้าผลไม้สุกของฟักข้าวนิยมกันว่า ให้การบำรุงสายตา ลดความดัน และไขมันในเลือด มีผู้ผลิตออกจำหน่ายในลักษณะเป็นน้ำขวดและแคปซูล

การขยายพันธุ์ทำได้โดยการเพาะเมล็ด ปลูกลงในดินชื้นพอเหมาะ ทำร้านต้นไม้ให้เช่นเดียวกับปลูกมะระ ทั้งยอดและผลจะเจริญเติบโตนำออกจำหน่าย เป็นทั้งผักพื้นบ้านและผลไม้

อย่างไรก็ตาม ก่อนจะบริโภคน้ำผลไม้ชนิดนี้ ควรรู้จักให้ดีเสียก่อน และซื้อผลสดจากต้นหรือตลาดสด แล้วปรุงกินเอง จึงจะได้ผลสดโดยไม่ใส่สีที่ผิดปกติ ถ้าดีที่สุดก็มีผู้ผลิตจำหน่ายโดยมี อย. รับรอง ถือว่าเชื่อใจได้

ที่มา  คอลัมน์ ดงดอกไม้ จอม ณ คลองลึก มติชนสุดสัปดาห์